Fotowoltaika balkonowa – energia odnawialna na wyciągnięcie ręki bez względu na miejsce zamieszkania
W dobie rosnących cen energii elektrycznej i dążenia do ekologicznych rozwiązań, fotowoltaika zyskała ogromną popularność. Jednym z nowoczesnych trendów jest instalacja paneli fotowoltaicznych na balkonach. Jest to szczególnie atrakcyjna opcja dla osób mieszkających w blokach i budynkach wielorodzinnych, które nie mają dostępu do własnych dachów czy dużych przestrzeni. Jednak ze względu na łatwość instalacji i dostępność, systemy solarne tego typu są też chętnie wybierana przez osoby pragnące zmniejszyć swoje rachunki z energię, jednocześnie nie inwestować w duże instalacje na dachu bądź na gruncie. W przypadku tzw. instalacji solarnej wystarczy balustrada balkonowa, lub nieco miejsca na tarasie lub w ogrodzie, gdzie możemy postawić panel fotowoltaiczny. Można również skorzystać ze składanych modułów, które po zachodzie słońca składamy i zabieramy do domu.
Możliwości jest wiele, wszystko zależy od tego co chcielibyśmy osiągnąć oraz jaką kwotę przeznaczyć na inwestycję.
W artykule omówimy, jak działa fotowoltaika balkonowa, jakie korzyści oferuje oraz jakie regulacje prawne obowiązują w Polsce w tym zakresie. Ponieważ w Internecie występuje sporo rozbieżności na ten temat, postaramy się w przejrzysty sposób uporządkować najważniejsze informacje, zalety oraz wady tego rozwiązania.
Spis treści:
- Czym jest fotowoltaika balkonowa i jak działa
- Korzyści z instalacji fotowoltaiki balkonowej
- Regulacje prawne dotyczące fotowoltaiki w Polsce
- Jak wybrać odpowiedni system fotowoltaiki balkonowej
- Podsumowanie
Czym jest fotowoltaika balkonowa?
Fotowoltaika balkonowa to kompaktowe zestawy paneli słonecznych, które można zainstalować na balustradzie balkonu, ścianie budynku lub nawet na stojaku umieszczonym na podłodze balkonu. Są one zwykle mniejsze od standardowych systemów dachowych, ale działają na podobnej zasadzie – przekształcają energię słoneczną w energię elektryczną. Same panele nie byłyby przydatne bez odpowiedniego mikroinwertera, który przekształca prąd stały w prąd zmienny a następnie wprowadza do sieci energetycznej obiektu. Nazwa mikroinwerter - ponieważ może on wprowadzić ograniczoną ilość energii do instalacji, która wynika z przepisów prawa. Obecnie jest to 800W, przy takiej mocy nie ma konieczności zgłaszania mikroinstalacji do operatora energii. Jest jednak ważny szczegół o którym należy wiedzieć, przed rozpoczęciem przygody z własną produkcją energii elektrycznej, za pomocą instalacji fotowoltaicznej balkonowej. O nim nieco niżej.
Jak działa system balkonowy?
- Panele słoneczne: Zamieniają promienie słoneczne na prąd stały (DC).
- Inwerter: Przetwarza prąd stały na prąd zmienny (AC), który może być wykorzystywany w domowych gniazdkach.
- Podłączenie do sieci: W wielu przypadkach system balkonowy działa w modelu plug-and-play – wystarczy podłączyć go do gniazdka elektrycznego w domu, by zaczął generować oszczędności.
- Nadprodukcja prądu: Jeżeli nasz system balkonowej instalacji fotowoltaicznej oparty jest jedynie o panele oraz mikroinwerter, oznacza to, że cała nasza produkcja energii trafia bezpośrednio do sieci, bez względu na to, jakie mamy w danym momencie zużycie prądu. I tutaj właśnie pojawia się pewien istotny szczegół jakim jest licznik energii elektrycznej, który mamy zainstalowany w swoim mieszkaniu. Jeżeli to urządzenie jest jednokierunkowe, oznacza to, że nie może zliczać nam wyprodukowanej energii jako pozyskana, tylko zużyta. W efekcie zwiększając nasz wynik poboru prądu.
Dla przykładu i lepszego zobrazowania zasady działania rozważmy taką sytuację:
Posiadamy balkonową instalację fotowoltaiczną składającą się z jednego panela solarnego 400W oraz mikroinwertera.
Mamy słoneczny letni dzień, wszyscy domownicy są w pracy / szkole, urządzenia w domu są wyłączone, pobierają minimalną ilość energii w trybie czuwania + pracuje lodówka.
Załóżmy, że w takiej sytuacji zużycie prądu wyniesie 150Wh (watów na godzinę)
Nasz panel w tym samym czasie produkuje 350W.
Mając standardowy licznik jednokierunkowy, zamiast generować nadwyżkę 200W, taka ilość energii trafi jako nasze zużycie do licznika i w końcowym rozrachunku zwiększy nasz koszt prądu.
Jest to bardzo uproszczone zobrazowanie mające pokazać samą zasadę działania.
Jako można temu zapobiec, by oszczędzać a nie generować większych kosztów?
Rozwiązań takiej sytuacji jest kilka:
- zgłoszenie wymiany licznika na dwukierunkowy - w praktyce oznacza do podpisanie umowy prosumenckiej z naszym dostawcą energii elektrycznej*. Wchodzimy wtedy w umowę jak w przypadku znacznie większych instalacji fotowoltaicznych dachowych lub gruntowych. Nasz dostawca po podpisaniu umowy wymienia nam licznik i cała wygenerowana z naszej instalacji balkonowej energia zostaje zaliczona na nasz plus. Następnie w zależności od rodzaju umowy kompensowana ze zużyciem prądu w naszym gospodarstwie.
- zastosowanie inteligentnych gniazdek typu Smart Plug** - ich zadaniem jest m.in. monitorowanie zużycia energii przez urządzenia podpięte do tego gniazdka. W efekcie mikroinwerter komunikuje się z jednej strony z panelami a z drugiej z naszym gniazdkiem i dostarcza nam do sieci tylko taką wartość energii, jaka jest w danej chwili zużywana. W naszym powyższym przykładzie oznaczać to będzie "obcięcie" możliwej mocy generowanej przez panel fotowoltaiczny do wartości jaką pobiera sama lodówka wpięta do gniazdka Smart Plug.
- połączenie inteligentnych gniazdek Smart Plug z magazynem energii*** - rozwiązanie najlepsze, ponieważ nie tracimy energii którą moglibyśmy w danych warunkach wyprodukować, tylko jej nadmiar w stosunku do zużycia jest gromadzony w akumulatorze. Następnie ta energia zostaje wykorzystana np. wieczorem, gdy panele już nie pracują.
* taką sytuację przerabialiśmy w przypadku operatora firmę Tauron. Nie ma możliwości wymiany licznika na dwukierunkowy bez zgłoszenia mikroinstalacji fotowoltaicznej i podpisania stosownej umowy. Do zgłoszenia wymagane jest wypełnienie formularza przez instalatora z uprawnieniami.
** gniazdko Smart Plug firmy EcoFlow współpracuje z mikroinwerterami PowerStream od EcoFlow oraz magazynami energii tej firmy, co pozwala na stworzenie kompleksowego rozwiązania sieciowego.
*** przykładowe urządzenie marki EcoFlow - stacja zasilania Delta 2 Max - pozwala na gromadzenie wyprodukowanej energii i oddanie do sieci np. w nocy. Może być również awaryjną stacją zasilania w przypadku przerw w dostawie energii elektrycznej. Stację można rozbudować aż do pojemności 6kW.
Korzyści z instalacji fotowoltaiki balkonowej:
- Niższe rachunki za prąd: Choć system balkonowy nie pokryje całego zapotrzebowania energetycznego gospodarstwa domowego, może znacząco obniżyć koszty, zwłaszcza przy mniejszych urządzeniach elektrycznych lub przy współpracy z magazynem energii.
- Łatwy montaż: Instalacja nie wymaga zaawansowanych prac budowlanych ani specjalnych zezwoleń w większości przypadków.
- Ekologiczne rozwiązanie: Produkcja własnej energii zmniejsza ślad węglowy i pomaga w walce z globalnym ociepleniem.
- Elastyczność: Panele można z łatwością zdemontować i zabrać ze sobą podczas przeprowadzki.
- Dostępność dla mieszkańców bloków: Jest to doskonała alternatywa dla osób, które nie mają możliwości instalacji klasycznych systemów fotowoltaicznych.
- Współpracując z magazynem energii mamy możliwość wykorzystania również jako awaryjne zasilanie w przypadku przerw w dostawach prądu
- Możliwość montażu również na zewnątrz (dotyczy wybranych produktów oferujących stopień ochrony na poziomie min. IP66)
Regulacje prawne dotyczące fotowoltaiki balkonowej w Polsce
W Polsce, zgodnie z obowiązującymi przepisami, instalacja fotowoltaiki balkonowej jest możliwa, ale podlega pewnym regulacjom. Oto najważniejsze kwestie prawne, które warto wziąć pod uwagę:
1. Brak konieczności pozwolenia na budowę
Dla instalacji o mocy nieprzekraczającej 50 kW nie jest wymagane pozwolenie na budowę ani zgłoszenie. Większość systemów balkonowych ma znacznie mniejszą moc (zwykle 300–800 W), więc można je montować bez dodatkowych formalności.
2. Zgoda wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej
Mieszkańcy bloków zarządzanych przez wspólnoty lub spółdzielnie mieszkaniowe powinni uzyskać zgodę na montaż paneli fotowoltaicznych. Dotyczy to sytuacji, gdy panele mają być zamontowane na elementach wspólnych budynku, takich jak balustrady czy elewacja.
3. Przepisy związane z podłączeniem do sieci
Jeśli system balkonowy jest podłączony do wewnętrznej sieci elektrycznej mieszkania, nie wymaga odrębnej zgody operatora sieci. Jednakże, aby nadwyżki energii mogły być odprowadzane do sieci publicznej, konieczne jest zarejestrowanie instalacji jako mikroinstalacji oraz podpisanie umowy z operatorem energetycznym w celu wymiany licznika na dwukierunkowy. Przed zakupem mikroinwertera należy upewnić się, że posiada on wszelkie niezbędne certyfikaty bezpieczeństwa i dopuszczenia. W przeciwnym razie operator może odmówić nam przyjęcia zgłoszenia. Poza certyfikatem dopuszczenia CE dla inwerterów i mikroinwerterów wymagany jest certyfikat NC RfG. Te i inne certyfikaty posiada urządzenie PowerStream mikroinwerter marki EcoFlow
4. Bezpieczeństwo instalacji
Instalacja musi być zgodna z normami bezpieczeństwa określonymi w polskim prawie budowlanym i energetycznym. Zaleca się korzystanie z certyfikowanych urządzeń oraz fachowej pomocy przy montażu. Należy bez względnie przestrzegać informacji dotyczących montażu zawartych w instrukcjach obsługi oraz kartach bezpieczeństwa produktu. Decydując się na zgłoszenie mikroinstalacji fotowoltaicznej do naszego operatora, konieczne będzie wypełnienie formularza i podpieczętowanie przez uprawnionego elektryka (na przykładzie procedury w firmie Tauron).
Mikroinwerter pracujący w sieci potrzebuje do swojego funkcjonowania napięcia. W sytuacji gdy następuje przerwa w dostawie prądu, nasze urządzenie nie będzie jej wprowadzało do sieci. Jest to zabezpieczenia na wypadek awarii, by serwisanci którzy pracują nad jej usunięciem mieli pewność, że sieć jest bez napięcia. W przypadku korzystania z magazynu energii, cała produkcja w czasie wyłączenia sieci jest kierowana właśnie do niego.
5. Ulgi podatkowe i dofinansowania
Od 2023 roku osoby montujące fotowoltaikę balkonową mogą skorzystać z ulg podatkowych, takich jak ulga termomodernizacyjna, która pozwala na odliczenie kosztów zakupu i instalacji od podstawy opodatkowania. Warto także sprawdzić lokalne programy dofinansowań do montażu instalacji fotowoltaicznych i magazynów energii.
Jak wybrać odpowiedni system fotowoltaiki balkonowej?
Przed zakupem paneli balkonowych warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych kwestii:
- Moc systemu: Dobierz ją do swojego zapotrzebowania energetycznego oraz sposobu wykorzystania - czy będziesz korzystał z magazynu energii, inteligentnych gniazdek, czy też zgłosisz mikroinstalację.
- Kierunek nasłonecznienia: Najlepsze efekty uzyskasz, gdy panele będą skierowane na południe, drugą opcją lecz mniej wydajną jest kierunek wschód - zachód
- Rozmiar i waga: Upewnij się, że Twój balkon wytrzyma dodatkowe obciążenie. Można również korzystać z paneli elastycznych, które są bardzo lekkie i łatwe w montażu chociażby za pomocą opasek zaciskowych.
- Certyfikaty i jakość: Wybieraj produkty od sprawdzonych producentów, które posiadają wymagane certyfikaty. W przeciwnym razie możesz mieć problem ze zgłoszeniem mikroinstalacji - o ile planujesz to zrobić. Dla przykładu firma EcoFlow spełnia wszelkie rygorystyczne wymogi bezpieczeństwa, oraz posiada komplet certyfikatów dla swoich produktów z dziedziny fotowoltaiki balkonowej.
Podsumowanie
Fotowoltaika balkonowa to świetne rozwiązanie dla osób, które chcą obniżyć swoje rachunki za prąd, jednocześnie przyczyniając się do ochrony środowiska. Dzięki uproszczonym regulacjom prawnym w Polsce instalacja takich systemów jest łatwa i dostępna dla większości mieszkańców budynków wielorodzinnych. Jest to rozwiązanie jeszcze mało popularne, jednak na zachodzie cieszy się ogromnym zainteresowaniem. Jeśli szukasz ekologicznych i praktycznych rozwiązań, fotowoltaika balkonowa może być odpowiedzią na Twoje potrzeby.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy w doborze sprzętu? Skontaktuj się z nami – chętnie pomożemy w realizacji Twojego projektu!
W przypadku klientów z Górnego Śląska istnieje możliwość wsparcia przy montażu jak również pomoc przy wypełnieniu formularza procedury zgłoszenia mikroinstalacji. nasi pracownicy dysponują odpowiednim przeszkoleniem oraz uprawnieniami z zakresu energetyki i fotowoltaiki.
