Jak dobrać długość kolumny silnika elektrycznego do łodzi? Pomiar pawęży, kawitacja i praktyczne przykłady
Właściwa długość kolumny (stopy silnika zaburtowego) decyduje o sprawnym ruszaniu, braku kawitacji i mniejszym zużyciu energii. W poradniku znajdziesz prostą metodę pomiaru pawęży, wskazówki „ile dodać cm” do zanurzenia śruby, omówienie zjawiska kawitacji i roli płyty antykawitacyjnej oraz praktyczne mapowanie wysokości pawęży → zalecane długości kolumn w popularnych markach: Torqeedo, ePropulsion, Mercury Avator. Na końcu — pytania i odpowiedzi jakie mogą nasunąć się w związku z tym zagadnieniem.
- Jak zmierzyć pawęż i zanurzenie
- Pawęż → długość kolumny (marki)
- Kawitacja vs. wentylacja
- Płyta antykawitacyjna
- Silniki z regulacją długości
- FAQ
Jak dobrać długość kolumny silnika elektrycznego – pomiar krok po kroku
- Zmierz wysokość pawęży — od góry pawęży (miejsce zacisku) do najniższego punktu dna/keela w osi silnika. Zapisz wynik w mm.
- Ustal pożądane zanurzenie — w silnikach zaburtowych (łodzie wypornościowe i pół-ślizgowe) standardowo dąży się do tego, by płyta antykawitacyjna była na poziomie dna lub kilka cm poniżej, a śruba pracowała w niezaburzonym, „grubym” słupie wody. Dla jednostek wolniejszych praktycznie sprawdza się ~2–5 cm poniżej linii dna. Jeżeli pływasz solo z lekkim rufowym dociążeniem — celuj bliżej 2 cm; z cięższym ładunkiem/załogą — bliżej 5 cm.
- Doszacuj rezerwę na warunki — pływanie na fali, przeciwwietrznie lub z większym balastem podnosi zapotrzebowanie na stabilne zanurzenie śruby. Dodaj 1–2 cm rezerwy przy akwenach „trudniejszych”.
- Dobierz klasę kolumny — typowe klasy to: Short (S) ≈ 15" (~381 mm), Long (L) ≈ 20" (~508 mm), XL ≈ 25" (~635 mm). Producent podaje też rzeczywistą długość kolumny w cm (np. 62,5 cm / 75 cm).
- Pawęż ok. 38–42 cm → zwykle Short (15").
- Pawęż ok. 45–52 cm → zwykle Long (20").
- Pawęż ok. 56–65 cm → zwykle XL (25").
Przy granicznych wymiarach i pływaniu z cięższym obciążeniem bezpieczniej wybrać klasę „dłuższą”.
Uwaga: trolling / montaż dziobowy
Jeśli planujesz montaż dziobowy (trolling), mierz od pokładu/relacji montażowej do linii wody i tak dobierz kolumnę, by środek śruby był ok. 30 cm poniżej lustra. To ogranicza zasysanie powietrza i wibracje oraz poprawia trzymanie kursu przy fali.
Wysokość pawęży → zalecana długość kolumny (Torqeedo, ePropulsion, Mercury Avator)
| Marka / model | Klasy długości | Rzeczywiste długości | Typowa pawęż | Wskazówka doboru |
|---|---|---|---|---|
| Torqeedo Travel (tendry, jachty) | S / L | S: ok. 62,5 cm • L: ok. 75 cm | S: ~15" • L: ~20" | Do 42 cm → S; 45–52 cm → L |
| ePropulsion Spirit (tendry, pontony) | S / L | S: ok. 62,5 cm • L: ok. 75 cm | S: ~15" • L: ~20" | Z grubsza jak w Travel: ~S do 42 cm, ~L powyżej |
| Mercury Avator 7.5e / 20e / 35e | 15" / 20" / 25" | S: 15" • L: 20" • XL: 25" | Typowo 15–25" (zgodnie z pawężą) | Dobierz 1:1 do wysokości pawęży; przy cięższym rufowym obciążeniu wybierz „dłuższą” |
W niektórych rodzinach (Cruise, Navy/Pod) występują też kolumny XL/XXL do wyższych pawęży — sprawdź specyfikację konkretnego wariantu.
Dla jeszcze lepszego zobrazowania odpowiedzi na pytanie "Jak zmierzyć wysokość pawęży pod długość kolumny silnika" - trzy rysunki przedstawiające informację na ten temat o d czołowych producentów silników elektrycznych:
1. ePropulsion
2. Torqeedo
3. Mercury
3. Remigo - w przypadku tego producenta otrzymujemy jeden silnik z uniwersalną długością stopy, którą regulujemy poprzez przesunięcie obejmy montażowej na kolumnie silnika. Nad jednak istotne jest, by ustawić ją właściwie do danej jednostki. Na przykładzie poniższych zdjęć widać różnicę w mocowaniu na katamaraniem pompowanym, gdzie z reguły zalecany rozmiar silnika to "L" i pontonie katamaranowym Takacat - tutaj producent zaleca stopę S - krótką. Zwróćcie uwagę na miejsca montażu obejmy na tych przykładach.
Kawitacja a wentylacja: na czym polega problem?
Kawitacja to powstawanie i zapadanie się pęcherzyków pary przy śrubie, co powoduje hałas, drgania i spadek uciągu. Wentylacja (częstsza przy zbyt płytkim zanurzeniu) to zasysanie powietrza z powierzchni do śruby — obroty rosną, ciąg spada, łódź „zdycha”. Oba zjawiska pogłębia zbyt wysoko ustawiona kolumna, nadmierny trim, brudna/źle dobrana śruba lub zbyt mocne skręty przy przyspieszaniu.
Płyta antykawitacyjna: po co jest i czy „dodatkowa” coś daje?
Płyta antykawitacyjna (nad śrubą) ma za zadanie odcinać powietrze i stabilizować przepływ wody do śruby. W nowoczesnych elektrykach (np. Mercury Avator) kształt korpusu i płyty jest zaprojektowany fabrycznie pod typowe zakresy prędkości — przy poprawnej długości kolumny to zwykle wszystko, czego potrzebujesz. Do innych silników jak ePropulsion Spirit, czy Torqeedo Travel (seria 903 / 1103) można dokupić opcjonalną płytę antykawitacyjną montowaną na kolumnie silnika ok 4-5cm na krawędzią łopaty śruby.
Dodatkowe nakładki-hydrofoile mogą skracać czas wejścia w pół-ślizg i stabilizować rufę, ale potrafią zwiększyć opór przy wyższych prędkościach. Zawsze zacznij od prawidłowej wysokości montażu.
Silniki z regulacją długości kolumny — kiedy warto?
- Haswing (np. Cayman) — typowe silniki elektryczne sterujące (dziobowe/rufowe) z płynną regulacją głębokości zanurzenia na obejmie. Dostępne różne długości kolumn (np. ok. 105 cm), ale kluczowe jest to, że wysokość ustawiasz na wodzie.
- MotorGuide (Xi3/Xi5) — różne długości (np. 36"/48"/54"/60"), a zanurzenie regulujesz suwliwie w jarzmie. Wygodne na fali i przy zmianie balastu.
- Remigo One — kompaktowy zaburtowy z bezstopniową regulacją „efektywnej” długości kolumny w szerokim zakresie, co pozwala dopasować go do krótkich i długich pawęży bez kupowania innej wersji.
- ePropulsion eLite — ultralekki zestaw do tenderów/SUP/kajaków z możliwością korekty zanurzenia (w mniejszym zakresie) i szybkiego tilt/trim. Świetny do rekreacji, ale to nie zamiennik klasycznej kolumny S/L.
Tego typu silnik warto rozważyć zwłaszcza wtedy, gdy pływamy na kilku łódkach lub czarterujemy. W takiej sytuacji nic nas nie zaskoczy i możemy idealnie dopasować długość kolumny pod daną jednostkę. Posiadajac własny ponton, ale jednocześnie od czasu do czasu czarterując jacht żaglowy, możemy zabrać własny silnik jako zapas - bo wiadomo jak to na czarterach bywa - coś lubi nie zadziałać wtedy gdy jest potrzebne...
Śruby: standard, „ciąg”, „prędkość” i składane
Tak jak w spalinowych, w elektrykach często można dobrać śrubę o innym skoku: „ciągowe” (niższy skok) pomagają na ciężkich łodziach i przy pracy pod wiatr/prąd, a „szybsze” (wyższy skok) poprawią prędkość lekkich jednostek przy spokojnej wodzie. Na jachtach żaglowych popularne są śruby składane — zmniejszają opór pod żaglami. Warto też zwrócić uwagę przy wyborze opcjonalnej śruby, czy nasz silnik posiada hydrogenerację (silniki ePropulsion z linii EVO), wtedy lepszy efekt pracy rekuperacji uzyskamy przy tradycyjnej śrubie.
Praktyczne przykłady doboru
- Ponton/tender z pawężą 40 cm → kolumna ~15"/62,5 cm (Torqeedo/ePropulsion S). Jeśli pływasz z 3-os. załogą i bagażem — upewnij się, że płyta antykawitacyjna schodzi 2–5 cm poniżej dna.
- Mała łódź wędkarska z pawężą 51 cm → kolumna ~20" (Avator L / Travel/Spirit L). Przy częstej fali możesz lekko opuścić jarzmo.
- Wyższa pawęż ~63 cm → kolumna ~25" (Avator XL). Unikniesz „zaciągania” powietrza na ostrym trymie.
Polecane kategorie i produkty w Activegames
- Silniki elektryczne do łodzi, pontonów i jachtów
- Mercury Avator 20e — kompletny zestaw
- Remigo One 1000 W
- ePropulsion eLite
FAQ — długość kolumny, kawitacja, regulacja
Jak dokładnie zmierzyć pawęż?
Mierz w osi planowanego montażu: od górnej krawędzi pawęży do najniższego punktu dna/keela. Wynik porównaj z klasami 15"/20"/25" lub rzeczywistymi długościami kolumn (np. 62,5/75 cm).
Ile dodać centymetrów do zanurzenia śruby?
Celuj, by płyta antykawitacyjna była na poziomie dna lub 2–5 cm poniżej. Na akwenach z falą i przy większym obciążeniu dodaj 1–2 cm rezerwy.
Kawitacja vs. wentylacja — jak rozpoznać?
Kawitacja: „wycie”, drgania, ślad bąbli i spadek uciągu. Wentylacja: śruba zasysa powietrze z powierzchni — obroty rosną, łódź nie przyspiesza. Oba objawy mijają po opuszczeniu kolumny i korekcie trymu.
Czy dodatkowe hydrofoile (nakładki) warto montować?
Mogą szybciej „podnieść” rufę i ustabilizować jednostkę, ale rośnie opór przy większych prędkościach. Najpierw ustaw prawidłową wysokość i śrubę.
Czy mogę używać krótszej kolumny z „opuszczeniem” w jarzmie?
Czasem tak, lecz zakres bywa ograniczony. Jeśli pływasz na granicy kawitacji — rozważ kolumnę o klasę dłuższą (np. z 15" na 20").
Czy Torqeedo/ePropulsion/Mercury współpracują z ploterami (NMEA 2000)?
Wybrane zestawy Torqeedo i ePropulsion można wpiąć do sieci NMEA 2000 przez dedykowane bramki. Sprawdź zgodność konkretnego modelu i akcesoria. W Avatorach dostępna jest integracja z cyfrowymi systemami Mercury — zakres zależy od modelu/akcesoriów.
Kiedy wybrać silnik z regulacją kolumny?
Gdy pływasz na zróżnicowanych akwenach (fala) lub często zmieniasz obciążenie. Rozwiązania Haswing/MotorGuide/Remigo ułatwiają szybkie dopasowanie zanurzenia do warunków.
